De opkomst van kunstmatige intelligentie benauwt me

Gedachten om paranoïde van te worden

De opkomst en razendsnelle implementatie van Artificial Intelligence roept bij mij geen oooh’s en aaah’s op, het benauwt me. Vooral vanwege de achteloosheid waarmee de kunstmatigheid omarmd wordt.

Dit Nieuwsbriefje bevat weinig research. Het is een interpretatie van gebeurtenissen, zoals AI ook interpretaties maakt. Maar in tegenstelling tot AI baseer ik mijn interpretaties op gevoel, over de richting waarin kunstmatige intelligentie en daarmee het internet zich bewegen.

De schattige hondjes in de sneeuw in het clipje hierboven zijn het werk van Sora, de nieuwe tekst-naar-video-vertaler van OpenAI, de makers van ChatGPT en het bedrijf van AI-goeroe Sam Altman (wiki). Je hoeft volgens mij geen heel toegewijde hondenaanbidder te zijn om wel de beweginkjes te herkennen als ‘des honds’, maar niet de emoties te voelen die échte puppy’s kunnen losmaken. De nephondjes hebben nogal doodse oogjes. Toch denk ik dat de meeste mensen niet onmiddellijk zullen vermoeden dat het imitatie-huisdieren zijn, want mensen zijn makkelijk te misleiden.

Ene Rowan Cheung, een mij verder onbekende AI-watcher, plaatste de hondjes op X in een draadje met voorbeelden van wat Sora met slechts een paar woorden tekst naar een uiterst coherent beeld kan vertalen. Op zich is daarin vrij duidelijk te zien dat de geveinsde taferelen niet echt zijn. Een Porsche die door het bos rijdt, beelden van hoe Californië er tijdens de Gold Rush uitgezien moet hebben of een close-up van een oudere man met een bril: je kijkt naar relatief matige cinema of relatief goeie gameplay, maar in ieder geval niet naar de echte wereld.

Helaas zag ik al dermate vaak mensen in beduidend minder goed vormgegeven nep tuinen (AI of anderszins), dat ik me geen illusies maak: deze kwaliteit is nu al hoog genoeg om heel veel mensen te misleiden. Bovendien is dit pas het startpunt. AI zal in vlug tempo beter worden - of, in mijn interpretatie, verergeren - en dientengevolge steeds meer mensen met steeds minder moeite kunnen manipuleren.

Weinigen vroegen zich in de afgelopen jaren hardop af wat de gevolgen van AI zullen zijn, welke ethische vragen je er omheen moet stellen en in hoeverre een vorm van toezicht of controle noodzakelijk zou kunnen zijn, vooropgesteld dat zoiets überhaupt kan worden opgetuigd. Nu grootschalig toepasbare AI een feit is, geeft de publieke respons achteraf een goede impressie van de zorgeloosheid die mensen koesteren: kunstmatige intelligentie wordt primair gezien als verdienmodel (of kostenbesparing) in de bedrijfsvoering, een assistent in het onderwijs en bij kennisvergaring voor zowel docent als student, en sowieso als generator voor alle vormen van content waarmee de menselijke consumptiedrift gevoed kan worden.

Het grote publiek lijkt vooral heel erg onder de indruk, maar is niet bezorgd.

Ieder gesprek over de ethiek, de grenzen en de gevolgen van breed geïmplementeerde AI komt nu sowieso te laat maar pas sinds kort vullen nieuwsprogramma’s zich met voorzichtige vragen. Ondertussen zijn de programmeurs van AI hun financieringsdans begonnen: OpenAI is onder meer met de Verenigde Arabische Emiraten (!) in gesprek voor het ophalen van zeven biljoen dollar (!!) aan ontwikkelingsfondsen. Vroeger dan laat zal deze dans met data van het vrije digitale domein een onvruchtbare bodem maken.

Niet alleen omdat AI alle klantenservice, copywriting en content-moderatie zal overnemen maar ook omdat gebruikers ofwel blind zullen zijn voor wat echt is en wat niet, ofwel paranoïde worden over wat echt is en wat niet. Het internet als vrij en open communicatiekanaal tussen mensen van vlees en bloed, een werkelijkheid die door de commerciële algoritmes van Big Tech en restrictieve eisen van Big Government al steeds meer onder druk staat, verdwijnt straks ergens in een heel klein hoekje, als een niche van zichzelf.