Toets hier uw gezond verstand!

Een test van het redelijke midden

Gezond verstand. Een term die nogal aan erosie onderhevig lijkt wanneer zowel de oorlogshitsers van D66 hem claimen voor hun logica om een Europees leger op te richten, de klimaatsektariërs van GroenLinks hem aanroepen om de suggestie te wekken dat de planeet een thermostaat zou hebben en het complotdenkende omroepgesticht van Ongehoord Nederland zichzelf synoniem probeert te maken met realisme.

Gezond verstand is al lang niet meer het begrip dat als gemene deler geldt om over het gehele maatschappelijke speelveld nuchterheid van hysterie te scheiden. Gezond verstand is de inzet van een spelletje ideologisch touwtrekken, omdat de meeste mensen hun eigen opvattingen als het epicentrum van het redelijke midden beschouwen. En wat vind je doorgaans in het redelijke midden? Exact: gezond verstand.

Hieronder volgt een test om te zien hoe redelijk uw midden is.

Gezond verstand zag vanaf de val van dictator Assad al aankomen dat de jihadisten die hem van zijn Syrische troon gestoten hebben zelf geen druppel minder bloedlust en wraakzucht koesteren dan de gevallen president, maar de onredelijkheid van het politieke opportunisme dicteert dat Brussel wegkijkt van naar genocidale afrekeningen riekende moordpartijen op minderheden en ook het Haagse kabinet - bij monde van minister Veldkamp - blijft volhouden dat een gesprek met deze barbaren mogelijk blijft, zoals het vorige kabinet dat via Sigrid Kaag ook over de Taliban beweerde.

Over barbaren gesproken: een gezond verstand begrijpt het verschil tussen barbarij en beschaving en ziet dus dat de door Iran en Qatar gefinancierde bloedhonden van Hamas de barbaren zijn, die zich achter de poorten van de Israëlische beschaving drongen om dood en verderf te zaaien. Maar de onredelijkheid van het diep in het Westen doordrenkte denken in onderdrukker en onderdrukte, verhindert bij veel media, machthebbers en islamitische medelanders dat ze dit onderscheid nog kunnen maken.

Gezond verstand kan rationeel verklaren waarom populistisch rechts zich afkeert van president Zelensky als totem van de oorlogsretoriek van progressief links, dat over de rug van Oekraïne een gezamenlijke vijand heeft gemaakt van Rusland om westerse volkeren op oneigenlijke wijze in een Europese eenheid te forceren. Maar de onredelijkheid van rechtse wrok krijgt te vaak de overhand om op een serieuze manier voor het voetlicht te krijgen waarom veel mensen die opgelegde eenheid niet voelen en de opgeklopte oorlogstaal niet wenselijk vinden.

Gezond verstand kan ook verklaren waarom Rusland een rode lijn trok tegen de expansie van de NAVO en de Europese Unie richting het Oekraïense grondgebied, evenals tegen de Amerikaanse proxy-bemoeienis met het bewind in Kiev. Maar de onredelijkheid van het eenzijdige vijandsbeeld belemmert een volwassen discussie over de openlijk en reeds jaren geleden uiteen gezette Russische ratio waarmee cynische despoot Poetin uiteindelijk zijn troepen naar Oekraïne stuurde.

Gezond verstand begrijpt op vergelijkbare wijze waarom jihadisten hun religieuze oorlog tegen ongelovigen voeren, omdat jihadisten hun motieven zowel openlijk verkondigen als bloederig in de praktijk brengen. Maar de onredelijkheid van het progressieve weg-met-ons-denken dicteert dat iedere Allah akbar die aan een aanslag vooraf gaat niet religieus mag worden geduid maar juist maatschappelijk moet worden uitgelegd als een schreeuw om hulp tegen een sociaal-economische achterstand of een machteloze uiting van onvrede over islamofobie door intolerante westerlingen.

Gezond verstand begrijpt waarom Donald Trump het presidentschap opnieuw kon winnen in een Amerika dat na jaren van verdachtmakingen van de eigen geschiedenis en de verdiensten van de vrije markt snakt naar meer culturele weerbaarheid en nationale trots voor de blue collar working class, maar de onredelijkheid van een afrekencultuur om de repressie van openbare opvattingen en vrije uitingen tegen deze woke breinziekte ongedaan te maken, dreigt de overhand te krijgen op een manier die de zure flair van slechte winnaars draagt.

Gezond verstand begrijpt dat het met hormonen volpompen van minderjarigen en jonge pubers om hun vermeende gender-oriëntatie richting medische ingrepen te leiden een abjecte psychologisering van biologische ontwikkelingen en zelfs een soort lab-gekweekte methode van homogenezing is. Maar de onredelijkheid van de door ongezond online gedrag aangejaagde sociale besmetting voorkomt adequate blokkades van deze irrationele en sadistische ideologisering van seksualiteit.

Gezond verstand begrijpt waarom de kettingzaag moet worden gezet in een ontspoorde bureaucratie die louter nog zichzelf dient, zowel in de VS als in de EU. Maar zowel de onredelijkheid van het online personage van DOGE-dad joke Elon Musk als de diep ingesleten ideologische verbetenheid van de gevestigde bureaucratie vormen een zichzelf balancerend obstakel voor de zeer breed levende wens om veel te autonoom geworden technocratieën om te keren tot een aan de burgers dienstbaar en democratisch controleerbaar bestuur.

Gezond verstand ziet hoe massamigratie en demografische ontwikkelingen leiden tot een cijfermatige omvolking van zowel autochtoon Nederland als andere westerse landen tot een multiculturele mengelmoes van steeds minder goed te verenigen waarden. Maar de onredelijkheid van agressieve politieke correctheid muilkorft dergelijke observaties met verwijten over nazistische theorieën, vreemdelingenhaat en islamofobie - waarmee het onderwerp taboe wordt verklaard maar het onheil van culturele ondermijning niet wordt afgewend.

Gezond verstand kan moeiteloos verklaren waarom Geert Wilders een verkiezingszege kon halen in een land dat onder vier kabinetten Rutte democratisch is uitgehold, bestuurlijk is verwaarloosd en politiek volkomen is gecorrumpeerd, maar de onredelijkheid van de partijstructuur van de PVV en de dito onwil van de gevestigde machten verhinderen iedere serieuze politieke koersverandering.

Gezond verstand ziet ook hoe Nederland logistiek vastloopt, mede door die massamigratie, en hoe de woningmarkt, verzorgingsstaat, openbare veiligheid en bestaanszekerheid kraken onder overbevolking, overbevraging van het systeem en onderbezetting van de publieke dienstverlening en het veiligheidsapparaat. Maar de onredelijkheid van het electorale kortetermijndenken, het door snelle kwootjes gedreven opportunisme van het politieke spindoctor-virus en de polderbrede afschuivingsdrift van eindverantwoordelijkheid belemmeren een daadkrachtige langetermijnvisie die ons uit de hamsterwielvormige vicieuze cirkel kan bevrijden.

Hoe heeft u deze toets doorstaan? De scorekaart bent u zelf. Dat is de laatste mooie deugd van gezond verstand: in het redelijke midden van je eigen brein wint het altijd de hoofdprijs. Als de uitslag u bevalt, kunt u hier uw prijs bepalen.